İhtiyatlılık Kavramı

İhtiyatlılık Kavramı

“Temkinli ol!” uyarısı doğrudan doğruya muhasebecilere yöneltilmiş ve onlara uygulama anı ve sonrasında bilinçli, dikkatli ve özenli davranmaları,1. Satışların, hasılatın ve gelirin saptanması konusunda herhangi bir tahminde bulunmamaları,2. İşletmenin tüm borç ve zararlarını saptamaları ve kayıtlamaları gereğini hatırlatmıştır.Bu kavram muhasebe olaylarında temkinli davranılması, tarafsız bir muhakeme ile işletmenin karşılaşabileceği risklerin ve belirsizliklerin göz önünde tutulması gereğini anlatır. Bu kavram gereğince; bir gelir ancak gerçekleştikten sonra işletmenin gelirleri arasına katılırken, gider ve zararlar kesinleşmese de ortaya çıktıklarında işletmenin sonuç hesaplarında gider ve zararların arasına katılır, yani işletmenin karından düşülür.

Muhasebe Terimleri

-Alacak Hesapları
Alacak hesaplarının konusunu oluşturan alacaklar, bir malın teslimi, bir hizmetin görülmesi, bir para miktarının borç verilmesi ya da diğer nedenlerle ortaya çıkan ve borçlu-alacaklı arasındaki ilişkiyi kuran bir davranış ile doğmuş bulunan bir talep hakkının varlığıdır. İşletmenin cari varlıkları arasında yer alan bu hak, genel olarak belirli bir para miktarının talep edilmesi hakkıdır.Alacak hesaplarının en önemli kalemini, işletmenin normal faaliyetleri içinde, mal ve hizmet satışı karşılığında doğan talep hakkı oluşturur. Bu tür alacaklar "ticari alacaklar" olarak da adlandırılır.Senede bağlanmış alacaklarda, tahvilden doğan alacaklarda, ipotekli alacak senetlerinde olduğu gibi bazı tür alacaklarda açık bir şekilde faiz yürütülür. Bazı koşullarda ticari alacaklara da faiz yürütüldüğü görülebilirse de normal olarak ticari alacaklar faizsizdir.Alacakların teminat altına alınması da mümkündür.Borçlunun borcunu önceden saptanmış koşullara uygun olarak ödeyemediği durumlarda, alacaklının talep hakkını karşılamak üzere bazı aktiflerini bu amaca tahsis veya rehin eder.Alacaklar genellikle çok sayıda müşteriyi kapsadığından, bunların dökümünü izleyebilmek için "alacaklar yardımcı defteri" tutulur. Bu defterde yer alan yardımcı hesaplardan yararlanılarak her müşteriden talep edilecek miktar ayrı ayrı izlenebilir.Alacak türleri arasında alacak senetleri, tahviller, ipotekli alacak senetleri, avanslar, peşin ödemeler, depozitolar, cari hesaplar vardır.Vadeleri bir yıla kadar olan alacaklara ülkemizde genellikle "kısa vadeli alacaklar", vadeleri bir yıldan fazla olanlara "uzun vadeli alacaklar" denilmektedir.
-Açık Hesap
İşletmelerin normal faaliyetleri içinde mal ve hizmet satışlarından doğmuş talep hakları, çoğu zaman "ticari alacaklar" diye tanımlanır. Ticari alacakların en önemli kalemlerinden biri de normal alacak hesaplarıdır. Bu alacak hesapları, satış işleminin yapıldığı an bir senede bağlanmadığı için "açık hesap" olarak adlandırılır.
-Açılış Maddesi
Açılış bilançosunun dönem başında, bir günlük defter maddesi olarak kaydedilmesidir. Diğer bir deyişle bu maddede açılış bilançosundaki aktif hesaplar borçlandırılıp, pasif hesaplar alacaklandırılır. Diğer günlük defter kayıtları gibi bu kayıt da büyük defter hesaplarına işlenir. Açılış kaydına duyulan ihtiyaç, önceki muhasebe dönemi sonunda bir kapanış maddesi ile bütün hesapları n kapatılmış olmasının sonucudur.
-Ajur
Dilimize Fransızca'dan geçen bu terim, günü gününe, hazır, gecikmesiz anlamına gelir. Ajur, bir terim olarak, muhasebe açısından günlük işlerin yapıldığını ve bitirildiğini, kayıtların günü gününe defterlere geçirilmiş olduğunu ifade eder. "Defterimiz ajur", "kayıtlarımız ajur" ifadelerinde olduğu gibi.
-Adi Yedek Akçe
Yedek akçeler, net kârın, işletmenin öz kaynak bünyesini sağlam tutmak, işletmenin devamlılığını ve gelişmesini, sahipler ile alacaklıların korunmasını sağlamak ve öz kaynaklarda faaliyet sonunda doğabilecek azalışları (zararları) karşılamak amacı ile dağıtılmayarak işletmede alıkonulan kısımdır.Yedek akçeler, Ticaret Kanunu, İktisadi Devlet Teşekkülleri kuruluş kanunları ve statüler gereğince ayrılır. Türk Ticaret Kanunu'nun 466. maddesi ve 467. maddesinin birinci fıkrası gereğince ayrılan yedek akçeler adi ya da genel yedek akçeler diye tanımlanmaktadır. Aynı kanunun 467. maddesinin ikinci fıkrasına göre de olağanüstü yedek akçe ayrılır.Anonim ortaklıklarda yıllık net karın %5'i kanuni yedek akçe olarak ayrılır ve kanuni yedek akçe ayrılması, ödenmiş sermayenin beşte birine ulaşılana kadar sürdürülür.Ayrıca, yasada belirtilen koşulların varlığı halinde, yasal yedek akçe tutarına ulaşıldıktan sonra da yedek akçe ayrımı yapılır.Söz konusu adi yedek akçeler dönem kârından ayrılarak işletmede alıkonulan bir kalem olduğu için, sahiplerin ve pay sahiplerinin bunlar üzerinde payları oranında sahiplik hakları vardır.
-Bakiye
“Kalan”, “artık” anlamına gelir. Muhasebede bakiye bir büyük defter hesabının borç ve alacak tutarları arasındaki farktır. Borç tutarı alacak tutarından daha büyükse borç bakiyesi, alacak tutarı daha büyükse alacak bakiyesi söz konusudur. Herhangi bir anda büyük defterdeki hesapların borç bakiyeleri toplamı, alacak bakiyeleri toplamına eşittir. Bu ilişki nedeniyle, mizanlar, yalnızca hesap bakiyeleri esas alınarak da düzenlenebilir. Bu tür bir mizana bakiyeler mizanı denir.
-Muhasebe Defterleri
Çift girişli muhasebe düzeninde kullanılan defterlerdir. Bu defterler “esas defterler”, “kanuni defterler” diye de adlandırılır. Bunlardan büyük deftere (defteri kebir), işletmede her yapılan işleme ait hesaplar konularına göre gruplanarak kaydedilir. Günlük deftere (yevmiye defteri) ise bütün işlemler tarih sırasıyla ve maddeler halinde kaydedilir.Yukarıda sayılan defterlerden başka, büyük defterde yer alan bir hesabın ayrıntısını gösteren yardımcı defterler ile bir döneme ilişkin ve tamamlayıcı nitelikte olan envanter ve bilançoyla, kâr ve zarar hesaplarının yer aldığı envanter defteri de tutulur.
-Maliyet Muhasebesi
İşletme içi değer hareketlerinin izlenmesine yönelik muhasebe sistemidir. “İşletme muhasebesi”, “sınai muhasebe” diye de adlandırılır. İşletmenin üretim sürecinde yitirilen üretim faktörlerinin değerlerinden oluşan “maliyetler”, maliyet muhasebesinin konusunu oluşturur. Maliyet muhasebesi sistemiyle “üretimin birim maliyetlerinin saptanması” ve “ekonomiklik kontrolü” amaçlanır.Maliyet muhasebesindeki konular üç kısımda toplanabilir: Maliyet türleri, maliyet yerleri, maliyet taşıyıcıları.Maliyet türleri, üretim sırasında yapılan üretim faktörü harcamalarının ayrıntılı ve tam olarak izlenmesi işlemlerini ve kayıtlarını kapsar.Maliyet yerleri, maliyetlerin işletme içinde nerelerde oluştuğu sorusuna cevap arar.Maliyet taşıyıcıları konusu ise birim maliyetlemeyi sağlayan maliyetleme sistemlerini inceler.
-Mizan
Mizan, muhasebe kayıtlarının doğru olarak yapılmış olup olmadığını tespit etmek için hazırlanan bir tablodur. Günlük deftere kaydedilen işlemler, günlük defterden büyük deftere aktarıldığına ve günlük deftere kaydedilen her maddenin borç tutarı alacak tutarına eşit olduğuna göre, benzer bir eşitliğin, bir bütün olarak büyük defter için de geçerli olması gerekir. Diğer bir deyişle, büyük defterdeki hesapların tümü nazara alındığında şu iki eşitliğin bulunması gerekir:
1) Hesapların borç taraflarındaki toplamların toplamı, alacak taraflarındaki toplamların toplamına eşit olmalı dır.
2) Borç bakiyesi veren hesapların bakiyeleri toplamı, alacak bakiyesi veren hesapların bakiyeleri toplamına eşit olmalıdır.Yukarıda sözü edilen ilk eşitliğin mevcut olup olmadığını görmek üzere hazırlanan mizana “toplamlar mizanı”, ikinci eşitliğin mevcudiyetini tespit amacıyla hazırlanan mizana da “bakiyeler mizanı” denir. Bir mizanda, hem toplam, hem bakiye sütunlarına yer vererek, toplamlar ve bakiyeler mizanlarını bir araya getirmek de mümkündür.Mizan, ilke olarak herhangi bir anda düzenlenebilirse de, uygulamada genellikle finansal tabloların hazırlanması sürecinin bir aşamasını oluşturur. Hesapların, ayarlama ve düzeltme kayıtları yapılmadan önceki bakiyelerine (ve/veya toplamlarına) dayanarak hazırlanan mizana “geçici mizan”, ayarlama ve düzeltme kayıtları yapıldıktan sonraki bakiyelerine (ve/veya) toplamlarına dayanarak düzenlenen mizana da “kesin mizan” veya “kapanış sonrası mizanı ” denir.Bir mizanın borç ve alacak sütunlarının eşit olması, işlemlerin analizinde ve uygun hesaplara kaydedilmesinde hata yapılmamış olduğunu ispatlamaz. Finansal tabloların (Bilanço ve Gelir Tablosu) doğrudan doğruya büyük defter bakiyelerinden hazırlanması mümkünse de, özellikle çok sayıda hesap söz konusu olduğunda, mizan finansal tabloların hazırlanmasını büyük ölçüde kolaylaştırır. Finansal tablolar özellikle işletme dışı kişi veya kuruluşlara (ortaklar, bankalar vb.) sunulmak üzere hazırlanan formel raporlardır. Mizan ise, muhasebecinin finansal tabloları düzenleyebilmek amacıyla hazırladığı bir çalışma tablosudur.
-Değerleme Yöntemleri
Muhasebe açısından, değerleme yöntemleri terimi ile şunlardan herhangi biri kastediliyor olabilir.
1- İşletme varlıklarının bilançoda rapor edilecek değerlerinin saptanmasında kullanılan fiyatların ait olduğu piyasa ve zaman açısından söz konusu olan alternatif yöntemler. Bu yöntemler aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.Uygulamada egemen olan yöntem, tarihi maliyet yöntemi (geleneksel muhasebe) olup, bu yöntem genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine dayanır.İlke olarak, bu yönteme göre varlıklar, bilançoda elde edildiklerinde işletme tarafından katlanılmış maliyetleriyle (tarihi maliyetleriyle) rapor edilir. Bununla birlikte bu ilkenin çeşitli istisnaları da vardır.Yenileme maliyeti yöntemi, işletme varlıklarının bilanço tarihindeki yerine koyma (ikame) değerleriyle, çıkış değerleri yöntemiyse varlıkların bilançoda elden çıkarma değerleriyle rapor edilmesi gerektiğini savunur.İskonto edilmiş nakit akışları yöntemindeyse, varlıkların, gelecekte sağlayacakları net nakit girişlerinin iskonto edilmiş (bugünkü) değerleriyle rapor edilmesi gerektiği savunulur.Tarihi maliyet dışındaki yöntemlerin muhasebede genel kabul görmemesinin başlıca nedenleri arasında teorik tartışmalara ek olarak- bu yöntemlerin uygulama güçlükleri (bazen olanaksızlığı), yeteri kadar objektif olmadıkları iddiası ve vergi mevzuatına göre verginin, büyük ölçüde, tarihi maliyet yöntemine göre hesaplanan kâr üzerinden hesaplanıyor olması sayılabilir.Sürekli ve yüksek oranlara ulaşan enflasyon karşısında geleneksel muhasebe çerçevesinde hazırlanan finansal tablolar gerçekçi olmaktan uzaklaşmaya devam ettiğinden, muhasebede yeni tedbirlerin alınması ihtiyacı artmaktadır. Bu nedenle bir yandan yenileme maliyeti yöntemine taraftar olanların sayısı artarken, bir yandan da finansal tabloların genel fiyat seviyesindeki değişmeler gözönüne alınarak düzeltilmesi gerektiği, daha yaygın ve yoğun biçimde savunulmaya başlanmıştır.2. Değerleme yöntemleri terimi, geleneksel muhasebedeki stok değerleme yöntemlerini kastetmek için de kullanılmaktadır.3. Vergi Usul Kanunu’muzda (m. 261), “Değerleme Ölçüleri” başlığı altında şunlar sayılmaktadır. Maliyet bedeli, Borsa rayici, Tasarruf değeri, Mukayyet değeri, İtibari değer, Vergi değeri, Rayiç bedel, Emsal bedeli ve ücreti.
-Kapanış Maddesi
Bir muhasebe dönemi sonunda düzeltme kayıtları yapıldıktan sonra hazırlanan mizan, bilanço hesapları ile gelir ve gider hesaplarını içerir. Gelir ve gider hesapları kâr ve zarar hesabına kapatıldıktan sonra hazırlanan kesin mizan, artık yalnızca bilanço hesaplarını kapsar. Büyük defterdeki bilanço hesapları, bu mizanda görülen bakiyelere (varlık hesapları borç bakiyesine, borç ve özsermaye hesapları ise alacak bakiyesine) sahiptir. Muhasebe döneminin sonunda kesin mizan hazırlandıktan sonra, yapılan son bir kayıtla bütün hesaplar bakiye vermez duruma getirilir. Bu kayda kapanış maddesi denir.Kapanış maddesi iki şekilde düzenlenebilir:1) Bir günlük defter maddesinde, borç hesapları ve özsermaye hesapları bakiyeleri kadar borçlandırılır; varlı k hesapları da yine kendi bakiyeleri kadar alacaklandırılır. Diğer bir deyişle, bu kapanış maddesinde, varlık hesapları ile borç ve öz sermaye hesapları birbirine karşı kapatılır.2) Hesapları kapatmanın ikinci şeklinde, “kapanış bilançosu hesabı” adı verilen bir hesap kullanılır: Önce, varlık hesapları bakiyeleri kadar alacaklandırılarak, kapanış bilançosu hesabına kapatılır. İkinci bir günlük defter maddesinde de borç hesapları ve özsermaye hesapları, bakiyeleri kadar borçlandırılarak, yine kapanış bilançosu hesabına kapatılır. Böylece bütün bilanço hesapları bakiye vermez duruma getirilmiş olur. Temel muhasebe denkliğine göre, Varlıklar = Borçlar + Özsermaye olduğundan, kapanış bilançosu hesabının borç tutarı (varlık hesaplarının bakiyeleri toplamı), alacak tutarına (borç ve özsermaye hesaplarının bakiyeleri toplamı) eşit olur, dolayısıyla bu hesabın bakiyesi de sıfır olur.İşletme yeni muhasebe dönemine başlarken varlık, borç ve özsermaye hesaplarının, kesin mizanda görülen bakiyeleri ile yeniden açılması gerekir. Bu amaca ulaşmak için yukarda açıklanan kapanış maddesinin tersi yapılır; buna da “açılış maddesi” denir. Yalnız, hesapları kapatmanın yukarda açıklanan ikinci şekline paralel bir yol tutulmak istenirse, kapanış bilançosu hesabı yerine “açılış bilançosu hesabı” adlı bir hesap kullanılır.

Dilekçeler

VERGİ HUKUKU DİLEKÇE ÖRNEKLERİ

• E-Beyanname Verilmemesi Nedeniyle Kesilen Cezalara Karşı Açılacak Dava Dilekçe Örneği

• Uzlaşma Sağlanamadığı Hallerde 15 gün İçinde Dava Açılmasına İlişkin Dilekçe Örneği

• Uzlaşma Dilekçesi

• 6183 Sayılı Yasanın Mükerrer 35.Maddesi Uyarınca Tesis Olunan Ödeme Emrine Karşı Açılan Davaya İlişkin Dilekçe Örneği

• Vergi Usul Kanunu' nun 376'ncı Maddesine Göre İndirimli Ceza Ödeme Talebi ile İlgili Dilekçe Örneği

• Pişmanlık Dilekçesi Örneği (Vergi Usul Kanunu'nun 371'inci Maddesine göre)

• Özel Usulsüzlük Cezasına Karşı Açılan Davaya İlişkin Dilekçe Örneği

• Gayrimenkul Sermaye İradı Beyanı ile İlgili İade Alınmasına İlişkin Dilekçe Örneği (GVK 252 Sayılı Genel Tebliğ)

• Danıştay Temyiz Dava Dilekçesi Örneği

• Bölge İdare Mahkemesine İtiraz Dilekçesi

• Vergi ve Vergi Cezası Dava Dilekçesi Örneği (Genel)

2007 Mali Rehber

2007 Mali Pratik Bilgiler (01.01.2007 tarihinden itibaren)

-Basit Usul Mükelleflere Vergi Rehberi Basit usulde ticari kazanç elde eden mükelleflerin vergi ile ilgili ödevlerini yerine getirirken faydalanabilecekleri bir kaynak..(02.02.2007)
-2007 yılı Tarife, oran, tutar ve hadler (26.01.2007)

1.Gelir Vergisi Mükelleflerinde İşe Başlama, Mükellefiyette Meydana Gelen Değişiklikler ve İşi Bırakma Rehberi (pdf)
2.Kurumlar Vergisi Mükelleflerinde İşe Başlama, Mükellefiyette Meydana Gelen Değişiklikler ve İşi Bırakma Rehber (pdf)
3.Vergi Uyuşmazlıklarının İdare İle Çözümünde Uzlaşma Rehberi (pdf)
Bu rehberde tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası uzlaşma müesseselerinin işleyişiyle ilgili temel bilgilere yer verilmiştir
4.Vergilemede Adresin Önemi Rehberi (pdf)
Bu rehberde vergi dairesi ile mükellefler arasında vergisel işlemlerde iletişim sağlanabilmesi ve mükelleflerin vergilendirme ile ilgili hak ve ödevleri konusunda bilgilendirilmesinde doğru adresin ne kadar önemli olduğu açıklanmıştır.
5.Özürlüler İçin Vergi Rehberi (pdf)
Bu rehberde özürlülerin hem ekonomik yönden desteklenmesi hem de sosyal ve ekonomik hayata katılımlarının ve uyumlarının sağlanması amacıyla yapılan hukuki düzenlemeler ışığında, çeşitli vergi kanunları açısından özürlülere tanınan vergi avantajlarına ve dilekçe örneklerine yer verilmiştir.

-Dönem sonu işlemlerinin vergisel boyutu 2006 dönem sonunda yapılması gereken bazı işlemlere ilişkin sunum.. (Murat AKAR, AVDB. Grup Müdürü) (26.01.2007)

-2006 yılı gelirlerinin beyanı ve 2007 yılı vergileri (Yahya ARIKAN, İSMMMO Başkanı) (04.01.2007)
-----------------------------------
-2007 yılı Asgari ücret2007 yılı Ocak-Haziran 16 yaşından büyükler için: BRÜT : 562,50 YTL. NET: 403,03 YTL 16 yaşından küçükler için; BRÜT: 476.70, NET: 341.56 YTL 2007 yılı Temmuz-Aralık, 16 yaşından büyüklere: BRÜT: 585,00 YTL. NET: 419,15 YTL. KAPICILAR BRÜT: 562.50, YTL NET. 474.75 YTL
------------------------------------------------
-Fatura kullanma mecburiyeti : 560 ytl.

-Doğrudan gider yazılacak demirbaş ve peştemallıklar : 560 ytl.

-Fatura, gider pusulası, müstahsil mak, serbest meslek mak verilmemesi, alınmaması cezası : 139 ytl

-Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihaz fişi,taşıma bileti, sevk irsaliyesi vermeme cezası : 139 ytl

-Her bir belge nev’ine ilişkin olarak her bir tespit için toplam ceza : 64.000. ytl

-Maliye Bakanlığınca tutulma ve günü gününe kayıt edilme mecburiyeti getirilen defterlerin; bulundurulmaması, günü gününe kayıt yapılmaması, yetkililere ibraz edilmemesi ile levha bulundurma ve asma mecburiyetine uyulmaması ; 139 ytl

-Belirlenen muhasebe standartlarına, tek düzen hesap planına ve mali tablolara ilişkin usul ve esaslar ile muhasebeye yönelik bilgisayar programlarının üretilmesine ilişkin kural ve standartlara uyulmaması : 3.000. ytl

Bilanço hesabı esasına göre defter tutma hadleri
1- Yıllık; - Alış tutarı 100.000 ytl- Satış tutarı 140.000 ytl2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı 56.000 ytl3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 100.000 ytl
-Muayene istasyonlarınca yapılacak araç muayenelerinde alınacak Teknik Muayene Harç tutarları:
a- Otobüs, kamyon, çekici ve tanker için 138.00 YTL. b- Otomobil, minibüs, kamyonet, özel amaçlı taşıt, arazi taşıtı, römork ve yarı römork için 103.80 YTL. c- Traktör (römorklu ve römorksuz), motosiklet, motorlu bisiklet için 54.20 YTL.
-2006 yılı için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı % 7,8’ dir
-Bu dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranı ise % 16,76’dır.
-2006 yılı msi gelirlerine uygulanacak indirim oranı (% 7,8 / % 16,76 =) % 46,5

-Gayrimenkul Sermaye İratlarında Uygulanan İstisna Tutarı
-Mesken kira gelirleri için uygulanan istisna tutarı 2.300 YTL

Hizmet Erbabına İşyeri veya İşyerinin Müştemilatı Dışında Kalan Yerlerde Yemek Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlere İlişkin İstisna Tutarı 8,80 ytl

Sakatlık İndirimi Tutarları : birinci derece sakatlar için 570 YTL, ikinci derece sakatlar için 280 YTL, üçüncü derece sakatlar için 140 YTL

Basit Usule Tabi Olmanın Genel Şartlarından Olan İşyeri Kira Bedeline İlişkin Tutar : yıllık kira bedeli toplamı, büyükşehir belediye sınırları içinde 3.700 YTL, diğer yerlerde 2.600 YTL

Basit Usule Tabi Olmanın Özel Şartlarını Belirleyen Hadler
- 1 numaralı bent için 53.000 YTL ve 77.000 YTL,
- 2 numaralı bent için 26.000 YTL,
- 3 numaralı bent için 53.000 YTL ,
Değer Artışı Kazançlarına İlişkin İstisna Tutarı : 15.000 YTL

Tevkifata ve İstisnaya Konu Olmayan Menkul ve Gayrimenkul Sermaye İratlarına İlişkin Beyanname Verme Sınırı
Gelir Vergisi Kanununun 86 ncı maddesinde yer alan tevkifata ve istisnaya konu olmayan menkul ve gayrimenkul sermaye iratlarına ilişkin beyanname verme sınırı, 900 YTL

Gelir Vergisine Tabi Gelirlerin Vergilendirilmesinde Esas Alınan TarifeGelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinde yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife7.500 YTL'ye kadar % 1519.000 YTL'nin 7.500 YTL'si için 1.125 YTL, fazlası % 2043.000 YTL'nin 19.000 YTL'si için 3.425 YTL, fazlası % 2743.000 YTL'den fazlasının 43.000 YTL'si için 9.905 YTL, fazlası % 35
Ücretlilerde Vergi İndirimi Uygulamasında Esas Alınan Tarife
Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121 inci maddesinde yer alan ücretlilerde vergi indirimi uygulamasında esas alınan tarife
3.800 Yeni Türk Lirasına kadar %8'i
7.700 Yeni Türk Lirasının 3.800 Yeni Türk Lirası için %8'i, aşan kısmı için %6'sı
7.700 Yeni Türk Lirasından fazlasının, 7.700 Yeni Türk Lirası için %7'si, aşan kısmı için

-Damga Vergisi Oranları (Oku)

-Veraset ve intikal vergisi oranları (Oku)

-Emlak vergisi m2 değerleri (Oku)

-Maktu ÖİV. vergi tutarı 26,00 YTL

-2007 Sosyal Güvenlik Rehberi
-2007 Yılı Pratik bilgileri
-2007 Yılında uygulanacak asgari ücretler
-2007 Yılı SM, SMMM ve YMM Asgari Ücret Tarifesi
-2007 yılında uygulanacak Gelir vergisi tevkifat oranları
-Ücretlilerde vergi indirimi uygulamaları
-Muhasebe Forum açıldı, kayıt oldunuz mu !...

Sıkça Sorulan Sorular

Sıkça sorulan sorular (GİB)
- Bağış ve Yardımlar
- Bağ-Kur Primleri
- Belediye Gelirleri ve Emlak Vergisi ile İlgili Sorular
- Belge Düzenleme ve Kullanma
- Beyanname Verilme
- Vergi Ödeme Zamanları
- Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşmaları ile İlgili Sorular
- Diğer Kazanç ve İratlar
- e- Beyanname İle İlgili Sorular
- Gayrimenkul Sermaye İradı (Kira gelirleri)
- Geçici Vergi - Harcırahlarla İlgili Sorular
- Harçlar ve Değerli Kağıtlar İle İlgili Sorular
- İşe Başlama İle İlgili Sorular
- Kurum Kazancının Tespitinde İndirilebilecek Giderler
- Kurumlar Vergisi İstisnaları
- Kurumlar Vergisi Muaflıkları
- Kurumlar Vergisi Mükellefleri
- Menkul Sermaye İradı
- Ödeme Kaydedici Cihazlar
- ÖTV İle İlgili Sorular
- Özel Sigorta Primleri ve Bireysel Emeklilik Katkı Payları
- Özürlüler İçin MTV ve ÖTV'de Yeralan Özel Durumlar
- Sakatlık İndirimi
- Serbest Bölgeler
- Serbest Meslek Kazançları
- Sermaye Şirketlerinde Birleşme
- Tevkifat Uygulaması
-Ticari Kazançlar
- Ücretler
- Veraset ve İntikal Vergisi İle İlgili Sorular
- Vergi İadesi
- Vergi Kimlik Numarası
- Yatırım İndirimi İstisnası
- Yıllara Yaygın İnşaat Onarım İşleri
- YMM - SMM Yetki, Sorumluluk ve Tasdik Raporları

Mali Rehber

Maliye Rehberi - (2005-2006-2007)

1.Gelir Vergisi Mükelleflerinde İşe Başlama, Mükellefiyette Meydana Gelen Değişiklikler ve İşi Bırakma Rehberi - 2007- (pdf)

2.Kurumlar Vergisi Mükelleflerinde İşe Başlama, Mükellefiyette Meydana Gelen Değişiklikler ve İşi Bırakma Rehber - 2007-(pdf)

3.Vergi Uyuşmazlıklarının İdare İle Çözümünde Uzlaşma Rehberi - 2007-(pdf)

Bu rehberde tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası uzlaşma müesseselerinin işleyişiyle ilgili temel bilgilere yer verilmiştir

4.Vergilemede Adresin Önemi Rehberi - 2007-(pdf)

Bu rehberde vergi dairesi ile mükellefler arasında vergisel işlemlerde iletişim sağlanabilmesi ve mükelleflerin vergilendirme ile ilgili hak ve ödevleri konusunda bilgilendirilmesinde doğru adresin ne kadar önemli olduğu açıklanmıştır.

5.Özürlüler İçin Vergi Rehberi - 2007-(pdf)

Bu rehberde özürlülerin hem ekonomik yönden desteklenmesi hem de sosyal ve ekonomik hayata katılımlarının ve uyumlarının sağlanması amacıyla yapılan hukuki düzenlemeler ışığında, çeşitli vergi kanunları açısından özürlülere tanınan vergi avantajlarına ve dilekçe örneklerine yer verilmiştir.
----------------------------------------

İŞE
BAŞLAMADA ARANACAK BELGELER

Yasal Dayanak (213 sayılı V.U.K. mad.153 ve 167, 173,240, 264 Seri numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğleri)
A-GERÇEK KİŞİLER İÇİN :1-İşe başlama/bırakma bildirimi (Örnek No. 2024-a)2-Onaylı nüfus cüzdan sureti (Mükellefin Vergi Dairesine bizzat başvurması halinde nüfus cüzdanının fotokopisi Müdür Yardımcısı, Şef veya görevlendirilecek bir memur tarafından aslı ile karşılaştırılarak “Aslının Aynıdır” şeklinde tasdik edilir.)3-İkametgah senedi (Resimli),4-Noter onaylı imza sirküleri (Basit usulde vergilendirilenler hariç)5-Basit usulde vergilendirme talep eden mükelleflerden işyerinin kendisine ait olması halinde emlak vergisine esas olan vergi değerini gösterir, belediyeden alınacak onaylı bir belge, işyerinin kiralanmış olması halinde ise kira kontratının bir örneği,6-Nakil Vasıtalarında, a- Plakasız yeni araçlarda fatura fotokopisi (Aynı gün müracaat şarttır.), b- Plakalı araçlarda noter satış senedi (Aynı gün müracaat şarttır.)
B-TÜZEL KİŞİLER İÇİN :1-İşe başlama/bırakma bildirimi (Örnek No.2024-a),2-Şirket ana sözleşmesinin noter onaylı bir örneği ile Ticaret Siciline müracaatına ait belgenin bir örneği,3-Şirketi temsile yetkili müdürün imza sirküleri (Noter onaylı),4-Şirketi temsile yetkili kişilerin onaylı nüfus cüzdanı sureti, resimli ikametgah ilmühaberi,5-Kooperatiflerden varsa üst birliğe kayıtlı olduklarına dair yazı, Farklı vergi daireleri yetki alanı içinde ilave işyeri açılması veya adres değişikliği nedeniyle yeni mükellefiyet tesisinde bu belgelere ilave olarak bu hususla ilgili yönetim kurulu kararının noter tasdikli bir örneği.
C-DERNEK VE VAKIFLAR İÇİN :1-Emniyet Müdürlüğü Dernekler Masasına verilen Valilik Onay Belgesi,2-Tüzük ve yerel gazete ilanı,3-Dernek veya mütevelli heyeti başkanının onaylı nüfus cüzdan sureti, ikametgah senedi.
İŞİ BIRAKMA BİLDİRİMLERİNDE ARANILACAK HUSUSLAR
1.Mükellefin Kimliğine İlişkin Bildirimler2. Hangi Uğraş Konusunun Bırakıldığı 3. Mükellefin Adresi (İşyeri) ve (İkametgah) Telefon No4. Beyana Tabi Başkaca Kazanç ve İradı Olup Olmadığı5. Mükellefin Kullanmış Olduğu Belgelerin Son Ciltleri İle Kullanılmamış Olarak Ellerinde Kalan Belgelerin Ciltleri6. Vergi Levhası ve Varsa Ödeme Kaydedici Cihazlara Ait Levha.
TERK İŞLEMİ YAPILABİLMESİ İÇİN MÜKELLEFTEN İSTENİLECEK BELGELER
1. Terk Etmiş Olduğunu Belirten Dilekçe,2. Almış Olduğu Vergi Levhası ve Ödeme Kaydedici Cihaz Levhası,3. Mükellefin kullanmış Olduğu Belgelerin En Son Ciltleri İle Kullanılmamış Olarak Elinde Kalan Belgelerin Ciltleri,4. Kullanmış Olduğu Ödeme Kaydedici Cihazını Başkasına Satmış İse Satmış Olduğu Mükellef İle Birlikte Vergi Dairesine Hafıza Tesbiti Yaptırmak İçin Gelmesi, 5. Mükellef Kullanmış Olduğu Ödeme Kaydedici Cihazını Kendi Uhdesinde Bırakacak İse Torbalanması İçin Daireye Getirmesi,6. Ödevli Faaliyetine Son Vermiş Olduğundan Elinde Bulunan Emtia ve Demirbaş Faturalarının Düzenlenmesi İstenir.
VEKALETNAME İLE TAKİP EDİLEBİLECEK İŞLEMLER
1. İlgili Makama Verilecek Mükellefiyet Yazıları.2. Ödeme Kaydedici Cihazları, Satın Alma İzin Yazı Yazıları Talebinde.3. Bilanço-Kar/Zarar ve Gelir Tablosu Tasdikinde.4. Borç Döküm Cetveli Talebinde.5. Adres Değişikliği Nedeni İle Nakil Talebinde.6.Düzeltme İşlemlerine Ait Düzeltme Fişlerinin Tebliğinde. 7. Kanuni Süresinden Sonra Verilen Beyannamelere İlişkin veya Re’sen, İdarece, İkmalen Vergi/Ceza İhbarnamelerinin Tebliğinde,V.U.K’nun 371. ve 376. Maddelerinin Uygulanması, Tarhiyat Sonrası Uzlaşma Taleplerinde .8. Tarh Dosyasından Mükellefiyetle İlgili Bilgi ve Belge İstenmesi Halinde.
MÜKELLEFLERDEN DEFTER VE BELGE İSTEMEYE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
Yasal Dayanak (213 sayıl Vergi Usul Kanununun 135. maddesi,Usul Gelir Müdürlüğünün 24.8.1999 tarih ve 7599 sayılı yazısı)
213 sayılı Vergi Usul Kanunun 135. maddesinde vergi incelemesi yapmaya yetkili memurlar arasında Vergi Dairesi Müdürü de sayılmakta olup , vergi dairelerinde Vergi Dairesi Müdürünün dışında hiçbir personelin defter-belge isteme ve inceleme yapma yetkisi yoktur. Vergi dairesi bünyesinde , mükellefler hakkında sınırlı vergi incelemesi yapmaya gerektiren bir olayın vukuu bulması halinde ;-Vergi dairesi müdürünün imzalı yazısı ile defter – belge istenmesi,-İnceleme konusu ve gerekçesinin yazıda belirtilmesi,-Defter ve belgenin tutanakla teslim alınması ve tutanağın bir örneğinin mükellefe verilmesi,-İncelemenin defter ve belge isteme tarihinden itibaren 7 gün içinde tamamlanması gerekmektedir.Bu şartların yerine getirilmemesi halinde VergiDairesi Müdürüne bildirilmesi gerekmektedir.
Tecili mümkün olmayan amme alacakları: Taşıt Alım, Motorlu Taşıtlar ve Katma Değer Vergisi, Geçici Vergi, Zirai (Stp.) Vergisi, Özel Tüketim Vergisi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi, Harçlar, Fonlar ve Ecr-i misil ile Eğitime Katkı Payı ve Eğitime Katkı Payına ait gecikme zammından olan alacaklar ile 4837 sayılı Ekonomik İstikrarı Sağlamak İçin Ek Vergiler Alınması Hakkında Kanun ile getirilen Ek Emlak ve Ek Motorlu Taşıtlar Vergileri de tecil edilmeyecektir.

MÜKELLEFLERİN
KULLANACAKLARI BELGELERİN BASIMI VE DAĞITIMI

Yasal Dayanak: (25.5.1999 tarih ve 23705 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmelik, 274 seri numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği)
Mükellefler kullanacakları belgeleri bağlı oldukları Vergi Dairesi Müdürlüklerinden basım izin belgesi almaksızın, Noterden tasdik ettirmek veya anlaşmalı matbaalara bastırmak suretiyle temin ederek kullanabileceklerdir.Basit Usulde Vergilendirilen mükellefler kullanacakları belgeleri bağlı oldukları meslek odaları veya Birliklerden temin ederek kullanabilecektir.

İŞE BAŞLAMA VE İŞİ
BIRAKMA BİLDİRİMLERİ

Madde 168- Bildirmeler aşağıdaki yazılı süre içinde yapılır.
1. (17.06.2003 tarih ve 25141 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4883 sayılı Kanunun 6'ncı maddesiyle değişen ve yayımı tarihinde yürürlüğe giren bent) Gerçek kişilerde işe başlama bildirimleri, işe başlama tarihinden itibaren on gün İçinde kendilerince veya 1136 sayılı Avukatlık Kanununa göre ruhsat alınış avukatlar veya 3568 sayılı Kanuna göre yetki almış meslek mensuplarınca şirketlerin kuruluş aşamasında işe başlama bildirimleri ise işe başlama tarihinden itibaren on gün içinde ticaret sicil memurluğunca ilgili vergi dairesine yapılır. Şirketlerin işe başlama bildirimleri dışında yapılacak bildirimler ile işi bırakma ve değişiklik bildirimleri, bildirilecek olayın vukuu tarihinden itibaren l ay içerisinde mükellef tarafından vergi dairesine yapılır.
2. Bina ve arazi değişikliklerinde bildirme;
Yeni inşaatta inşaatın bittiği ve kısmen kullanılmaya başlanılmışça her kısmın kullanılmaya başlandığı ve diğer değişikliklerde (Müstcsnalığın sukutu dahil) tadili gerektiren halin vukuu tarihinden başlıyarak iki ay.

VERGİ
LEVHALARININ MESLEK MENSUPLARINCADA TASDİK EDİLEBİLECEĞİ HAKKINDA

Yasal Dayanak:(13.4.1999 tarih ve 23665 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 272 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği,1999/3 sayılı Uygulama İç Genelgesi)
1999 yılından itibaren mükellefler diledikleri takdirde vergi levhalarını Vergi Dairelerinin yanı sıra ,defterlerini tutmak üzere sözleşme düzenledikleri veya işletmelerinde bağımlı olarak çalışan Serbest Muhasebecilere , Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlere ve Yeminli Mali Müşavirlere tasdik ettirebileceklerdir.Vergi Levhalarını tasdik eden meslek mensupları , tasdik işlemi yaptıkları mükelleflere ait bilgilerin yer aldığı listeyi bağlı oldukları vergi dairelerine , haziran ayının 25. günü akşamına kadar vermek zorundadırlar.
TEVKİF SURETİYLE ÖDENEN VERGİLERİN MAHSUBU VEYA NAKDEN İADESİ
Yasal Dayanak (01.03.2001 tarih 24333 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 241 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği)
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu gereğince yıllık beyanname veren mükelleflerden beyannamelerinde ücret, serbest meslek kazancı ve/veya gayrimenkul sermaye iradı bulunan mükelleflerin, bu gelir unsurları nedeniyle tevkif suretiyle kesilen verglierin diğer vergi borçlarına mahsup taleplerinde beyannamelerine;
Tevkikafı yapan vergi sorumlularının adı, soyadı veya ünvanının, bağlı oldukları vergi dairesi ve hesap numaralarının,
Tevkifata esas alınan brüt tutarların,
Tevkif edilen vergi ve varsa fon payı tutarlarının,
Tevkifat yapılan vergilendirme dönemlerinin,
gösterildiği bir icmal tablosunu imzalayarak ekleyecekler ve mahsuben iade talepleri bu tabloya göre yerine getirilecektir. Kesilen vergilerin beyanname üzerinden mahsubundan sonra kalan kısmın nakden iadesi talep edildiğinde ise, yıllık beyannamelere yukarıda içeriği belirtilen icmal tablosundan başka, kesilen vergilerin vergi sorumlusu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının onaylı bir örneğinin eklenmesi gerekmektedir. Kesilen vergilerin mahsuben iade talebi ile birlikte nakden iadesinin de talep edilmesi durumunda, kesilen vergilerin tamamı için bu vergilerin vergi sorumlusu adına tahakkuk ettiğini gösteren ilgili saymanlık yazısının onaylı bir örneği beyannameye eklenecektir.

213 SAYILI V.U.K’NUN 371. MADDESİNE (PİŞMANLIK HÜKÜMLERİ) İLİŞKİN DİLEKÇE ÖRNEĞİ

......................................Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne
Dairenizin ...........................Sicil Nolu Mükellefiyim, .......................................Vergilendirme Dönemine İlişkin ..................................
Vergisi Beyannamesini Sehven Dairenize Vermemiş Bulunmaktayım.
Bu Beyannamenin 213 Sayılı V.U.K’nun 371. Maddesine Göre Kabulünü Bilgilerinize ;
Arz Ederim. ...../...../2000
Adı Soyadı/Ünvanıİmza
ADRES :

213 SAYILI VERGİ USUL KANUNUNUN 376. MADDESİ GEREĞİNCE YAPILACAK İNDİRİM ORANI
Vergi Ziyaı cezasında birinci defada yarısı, müteakiben kesilenlerde üçte biri,
Usulsüzlük veya Özel Usulsüzlük cezalarının üçte biri İndirilir.
İNDİRİMDEN YARARLANMA ŞARTLARI
İhbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içinde ilgili vergi dairesine başvurması.
Vergi ve indirimden arta kalan cezaların vadesinde ödenmesi veya,
6183 Sayılı A.A.T.U.H. Kanunun 10. Maddesinde sayılan teminatlardan göstermek suretiyle vadenin bitiminden itibaren (3) üç ay içinde ödenmesi.
Dava konusu yapılmaması.
213 SAYILI V.U.K’NUN 376. MADDESİNE(CEZALARDA İNDİRİM) İLİŞKİN DİLEKÇE ÖRNEĞİ
.....................................Vergi Dairesi Müdürlüğü’ne

Dairenizin ...........................Sicil No’lu Mükellefiyim,Tarafıma Tebliğ Edilen ..................................Tarih , ............................Seri ve Sıra Nolu Ceza İhbarnamesi İle Adıma Kesilen .......................................... Cezasını 213 Sayılı V.U.K’nun 376. Maddesinden Yararlanarak Ödemek İstediğimi Bilgilerinize;

Arz Ederim. ......./......./2000
Adı Soyadı/Ünvanı İmza
ADRES :

MÜKELLEFLERİN
BORÇLARINDAN DOLAYI UYGULANAN YURT DIŞI TAHDİDİ HAKKINDA

Yasal Dayanak (5682 Sayılı Pasaport Kanunun 22. maddesi, 395 ve 424 Seri No.lu Tahsilat Genel Tebliğleri)Yurt dışı yasağını gerektiren borç miktarı 15.000.000.000.TL. ve üzeridir.
Yurt dışı yasağı hangi hallerde kaldırılır:1-Borç miktarının vergi asılları ve fer’ileri ile birlikte 15.000.000.000.TL.nin altında kalması,2-Borcu karşılayacak değerde 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanunun 10. maddesinde belirtilen teminatlardan gösterilmesi hallerinde.

ŞİRKET
KURULUŞLARINDA ÖDENMESİ GEREKEN DAMGA VERGİSİNİN TAHAKKUK VE TAHSİLİNE YETKİLİ
VERGİ DAİRESİ HAKKINDA

Yasal Dayanak: (2000/4 Seri No.lu Uygulama iç genelgesi)
488 Sayılı Damga Vergisi Kanununa göre anonim, eshamlı komandit ve limited şirketlerin kuruluş mukaveleleri nedeniyle ödemeleri gereken damga vergisine ilişkin tahakkuk ve tahsilat işlemleri süreksiz vergilerin tarh, tahakkuk ve tahsili ile görevli Vergi Daireleri tarafından yürütülmekte iken söz konusu Damga Vergisi ile ilgili işlemler 01.06.2000 tarihinden itibaren mükelleflerin Kurumlar Vergisi yönünden bağlı bulundukları Vergi Dairesince yerine getirilmektedir.Ancak, Damga Vergisinden İstisna Edilen Kağıtlara İlişkin (2) sayılı Tablonun "IV. Ticari ve medeni işlerle ilgili kağıtlar " başlıklı bölünmünün (16) numaralı bendi, 02.01.2004 tarih ve 25334 Mükerrer Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 5035 sayılı Kanunun 48 inci maddesi ile değiştirilmiş olup, 01.01.2004 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere şirketlerin sermaye arttırımlarının yanı sıra kuruluşlarına ve süre uzatımlarına ilişkin düzenlenen kağıtlar, Damga Vergisinden müstesna kağıtlar kapsamına dahil edilmiştir.

GERÇEK VE TÜZEL KİŞİ
MÜKELLEFLER İÇİN İNTERNET VERGİ DAİRESİ UYGULAMASI

Yasal Dayanak: (Gelirler Genel Müdürlüğünün 31.08.2000 tarih 40611, 25.09.20001 tarih 50850 sayılı yazıları)Vergi Dairesi Tam Otomasyon Projesi (VEDOP) uygulaması kapsamında vergi dairesinin GERÇEK ve TÜZEL KİŞİ mükelleflerinin internet üzerinden sicil, yıllık vergiler için 1999, aylık vergiler için 2000 yılı vergilendirme dönemlerini içeren tahakkuk, tahsilat ile borç bilgilerini sorgulamaları amacıyla Bakanlığımızca İnternet Vergi Dairesi Projesi geliştirilmiştir.
Gelirler Genel Müdürlüğü’nün http://www.gelirler.gov.tr/ adresinde hizmet veren İnternet Vergi Dairesinden faydalanmak isteyen GERÇEK ve TÜZEL KİŞİ mükellefler bağlı oldukları Vergi Dairesine başvuracaklar, alacakları İnternet Hizmetleri Başvuru Formunu doldurup Vergi Dairesi yetkilisine vereceklerdir (Başvuru, Gerçek kişi mükelleflerin İnternet Hizmetleri Başvuru Formunu bizzat kendilerinin imzalamaları şartıyla noterden tasdikli yetki belgesiyle vekil tayin ettikleri kişi aracılığıyla da yapılabilecektir). Vergi Dairelerince kabul edilen bu forma göre kullanıcı bilgileri giriş işlemleri yapılarak kullanıcı kodu ve şifresi kapalı zarf içinde başvuruyu yapan kişiye veya kurum yetkilisine bizzat ya da Zarf Teslim Yazısı’nda adı geçen kişiye imza karşılığı verilecektir.
Kullanıcı kodu ve şifresi alan gerçek ve tüzel kişi mükellef kullanıcıları, İnternet Vergi Dairesi uygulamalarından yararlanabileceklerdir.

ÖZEL TÜKETİM VERGİSİNDE MAHSUP
UYGULAMASI

Yasal Dayanak: (4760 Sayılı özel Tüketim Vergisi Kanunu, 1 Seri No.lu ÖTV Genel Tebliği)
İhraç edilen mallara ait alış faturaları veya benzeri belgelerde gösterilen ve beyan edilen ÖTV ihracatçı mükellefin;

- Kendisinin, ortaklarının veya mal ya da hizmet satın aldığı kişilerin vergi borçlarına,
- SSK Prim borçlarına,
- İthalat sırasında uygulanan vergilere,

Teminat ve inceleme raporu aranmaksızın mahsup işlemi yapılabilir.

MAHSUPTA ARANAN BELGELER

İHRACAT İSTİSNASI (ÖTV Kanunu Mad.5):

A-İhracatçı adına düzenlenen ve üzerinde ÖTV’nin gösterildiği fatura veya benzeri belgenin aslı veya onaylı örneği.
B-İthal edilen mal ihraç ediliyorsa, ithalatta düzenlenen gümrük beyannamesi ve verginin ödendiğini gösteren gümrük makbuzu (aslı veya gümrük idaresi veya noterce tasdikli örneği).
C-Gümrük beyannamesi (aslı veya gümrük idaresi veya noterce onaylı örneği).
D-Satış faturasının aslı veya onaylı örneği.
E-ÖTV’nin beyan edildiği beyanname ve ödemeye ilişkin alındı.
F-Dilekçe